Virunga… thuis van de berggorilla

Virunga in een notedop : • Opgericht in : 1925 • Oppervlakte : 8000 km² • Symbool: de berggorilla • Hoogte : 700 à 5100 m • Ingeschreven als Werelderfgoed van de UNESCO. • Bevat het grootste aantal verschillende biotopen van Afrika

Van tropisch regenwoud tot besneeuwde bergtop

Het Nationale Park Virunga - opgericht in 1925 en daarmee het eerste beschermde gebied in Afrika – strekt zich uit over 8.000 km². Het ligt in het oostelijke deel van de Democratische Republiek Congo en grenst aan het Rwandese Volcano National Park en het Oegandese Nationale Park Mgahinga.

Virunga telt ontzettend veel biotopen op hoogten tussen 700 en 5.100 meter. Door dit hoogteverschil is er een enorme variatie aan zowel klimaattypen als aan soorten. Tropisch regenwoud, veenland, savanne, maar ook vulkanen, warmwaterbronnen, meren (o.a. een deel van het Edwardmeer), moerasdelta’s en zelfs sneeuwvelden… het is er allemaal!

Het Park wordt in de gaten gehouden door een vijftigtal patrouilleposten, verspreid over 3 sectoren, elk bemand door 2 tot 6 wachters die er samen met hun familie leven.

» de kaart

Een rijk planten- en dierenleven

De flora omvat onder meer typische soorten voor tropische bergwouden en steppe. Het gebied telt 71 soorten grote zoogdieren waaronder 14 primaten. Een greep uit het dierenleven in Virunga: olifanten, nijlpaarden, buffalo’s, talrijke antilopensoorten, leeuwen en natuurlijk gorilla’s en chimpanzees. Ook de vogels zijn er goed vertegenwoordigd (702 soorten!) met o.a. pelikanen, Ruwenzori-lijsters, geelbuikrietzangers en de schoenbekooievaar.

» De berggorilla is ongetwijfeld de meest in het oog springende bewoner van dit gebied.

Een toevloed aan mensen

De bevolkingsexplosie in de late jaren 1950 leidde tot een toevloed van lokale stammen aan de parkgrenzen. Bovendien bracht de politieke onrust die het laatste decennium in de regio heerste, een massa vluchtelingen naar Virunga. Wel 10 tot 15% van de parkoppervlakte is ingenomen door mensen. In het park zijn nog drie vissersdorpen te vinden, die samen zo’n 20.000 inwoners tellen. Het Edwardmeer is één van de visrijkste meren op het Afrikaanse continent.

Bedreigingen alom

De vluchtelingen die in grote getale naar Virunga trokken door de oorlog in het gebied, hebben landbouwgrond en brandhout nodig. Ze oefenen een grote druk op het Park uit. Door de gewapende conflicten werd bovendien veel parkinfrastructuur vernield.

De belangrijkste bedreigingen voor Virunga zijn de ontbossing en de grootschalige stroperij. Veel wapens vielen in handen van stropers en vormen een ernstige bedreiging voor het parkpersoneel dat de stroperij probeert aan te pakken. Sinds 1995 werden tientallen parkwachters en een 15-tal berggorilla’s gedood. Ook is de nijlpaardenpopulatie in het gebied bijna volledig vedwenen.

Evolutie van de aantallen van enkele grote zoogdiersoorten tusen 1959 en 2003

	1959	1974	1981	1994	2003	2005
Olifant	3.829		621	425-535	286
Nijlpaard	26.530	29.178	21.095	11.000	1.309	887
Buffel	28.683		9.715		2.293
Kob-waterbok	10.058		10.300		12.120
Topi	4.798		3.460		855
Defassa waterbok	2.107		780		210

Bron: WWF