De bevolking in het Amazonegebied

In het Amazonegebied wonen 30 miljoen mensen (waarvan 17 miljoen in het Braziliaanse deel). In het Braziliaanse Amazonegebied wonen 220 verschillende inheemse volkeren, in Peru 40 en in Ecuador 10. In het Venezolaanse Amazonegebied worden 17 inheemse talen gesproken, in Bolivia 33 en in Colombia 52. Deze mensen zijn vaak heel arm, ook al wonen zij in een streek met heel veel natuurlijke rijkdommen.

Leven in het woud

De inheemse volkeren zijn aangepast aan het leven in het tropisch woud.

Zij jagen op dieren die in of bij het water leven: vissen, schildpadden, capybara's, krokodillen. Zij maken gebruik van blaaspijpen, gifpijlen en speren. Tegenwoordig vervangen zij deze soms ook door vuurwapens, als zij zich die tenminste kunnen veroorloven.

De groepen jagers-verzamelaars leefden vroeger als nomaden. Zij woonden gedurende vier à vijf jaar in hetzelfde kamp tot de natuurlijke rijkdommen daar uitgeput raakten. Daarna trokken zij verder. Doordat de grond nu wordt ingenomen door niet-inheemsen, zijn bepaalde groepen gedwongen om zich ergens te vestigen en aan landbouw te doen. Daardoor gaan niet alleen hun tradities verloren, maar verliezen zij ook de zeggenschap over hun grond ten gunste van bosbouwers, goudzoekers, enzovoort.

In de varzeabossen wonen heel veel mensen. Zij oogsten er wilde rijst, bonen, peper, coca, bananen en maniok, … In de varzeabossen groeien de gewassen snel: op zes maanden tijd in plaats van in twaalf maanden elders. Omdat de overstromingen moeilijk te voorspellen zijn, kan er ook hongersnood ontstaan.

In de wouden die niet onderstromen, past de bevolking de brandcultuur toe, ook zwerflandbouw genoemd. Zij kweken er vooral maniok. Wanneer de natuurlijke vegetatie verdwenen is, verliest de grond heel snel zijn voedingsstoffen. De kwekers moeten daarom regelmatig nieuwe terreinen vrijmaken.

Mensenrechten

Vandaag woont het grootste deel van de indianenstammen in reservaten voor inheemse volkeren, die 'resguardos' worden genoemd. Hun levensstijl bestaat uit een mengeling van traditionele en moderne elementen. Er zijn nog maar heel weinig mensen die volledig afgezonderd van de buitenwereld leven.

In Brazilië heeft de inheemse bevolking inspraak gehad bij de afbakening van haar gronden. Zo kon zij ervoor zorgen dat de grenzen rekening houden met het traditionele grondgebruik. Deze terreinen staan bekend als "inheemse gronden".

Sommige inheemse groepen worden ook nog "achtervolgd". Arme mensen die worden overgeplaatst uit overbevolkte gebieden en die in het Amazonegebied aan overlevingslandbouw komen doen of goud komen zoeken, dringen vaak door op de inheemse gronden of leveren concurrentie met de inheemsen voor dezelfde rijkdommen.

Ontwikkelingsprojecten (wegenaanleg en andere projecten) zorgen ook voor problemen. De inheemse volken kunnen daar niet veel tegen beginnen.

Wist je dat...? In theorie erkent de Braziliaanse regering dat de inheemse volken een aantal rechten hebben, maar in de praktijk is de situatie evenwel anders. De grondwet kent de inheemsen het recht toe om op hun traditionele gronden te wonen volgens hun eigen levenswijze. De wet verklaart ook dat de regering verantwoordelijk is voor de afbakening van deze gronden. Zij moet verder tweetalig onderwijs bieden en gezondheidszorg die is aangepast aan de noden en aan de geloofsovertuiging van de inheemse groepen. Er bestaat een diepe kloof tussen de wet en de toepassing ervan op het terrein. Hoewel de inheemse gronden momenteel grotendeels zijn afgebakend, heeft de regering nog geen geld verstrekt voor onderwijs en gezondheidszorg. Gevolg: veel kinderen sterven op jonge leeftijd.

 

Bron: WWF