Waar vandaan: SOS & EHBO > EHBO > Eerstehulpmateriaal

Eerstehulpmateriaal
Eerstehulpmateriaal
Koortsthermometer
Om de koorts te meten, heb je een koortsthermometer nodig. Bij het meten van koorts is het zelden nodig om een gedetailleerd cijfer te kennen. Belangrijk is wel dat je weet dat de temperatuur sterk afwijkt van de normale lichaamstemperatuur en hoe de lichaamstemperatuur evolueert. Te frequente metingen zijn niet nodig. Neem de lichaamstemperatuur op eenzelfde moment (bijv. net voor het opstaan), met eenzelfde thermometer en op dezelfde plaats. Er bestaan verschillende soorten koortsthermometers.
Kwikthermometer
© Rode Kruis-Vlaanderen Een kwikthermometer is uit glas gemaakt en gevuld met een kwikzilververbinding. Je kan hem gebruiken voor een meting in de mond, onder de oksel, in de lies of in de aars. Om milieuredenen werd de productie van nieuwe kwikthermometers gestopt. Toch vind je hem nog bij vele gezinnen terug. Er zijn nochtans heel wat nadelen aan verbonden:

  • Het duurt vrij lang voor je de temperatuur kan aflezen.
  • Er kunnen letsels ontstaan als het glas van de thermometer breekt.
  • Het aflezen is niet zo eenvoudig voor slechtzienden.
  • Na het gebruik moet een kwikthermometer afgeklopt worden om de kwikkolom terug op de beginwaarde te brengen.
De kwikbolletjes uit een koortsthermometer zijn niet giftig, zelfs niet als een kind een thermometer stukbijt en kwik inslikt. De glassplinters kunnen echter meer problemen veroorzaken. Als een kwikthermometer barst, let dan op het volgende:
    Gebruik geen kwikthermometer in de mond bij zeer kleine of bij onrustige kinderen!
  • Borstel gemorste kwikbolletjes bijeen.
  • Vermijd contact met gouden sieraden, want die worden door kwikverbindingen aangetast.
  • Deponeer een niet meer gebruikte of beschadigde kwikthermometer bij het klein gevaarlijk afval.
Digitale koortsthermometer
© Rode Kruis-Vlaanderen Deze thermometer werkt op een batterij en geeft een signaal als de meting klaar is. De meting gaat sneller dan bij de klassieke kwikthermometer. Een digitale thermometer kan je gebruiken voor een meting in de mond, onder de oksel, in de lies of in de aars.
Oorthermometer
© Rode Kruis-Vlaanderen Deze thermometer wordt in de gehoorgang gehouden en gebruikt infraroodtechniek om de temperatuur van het trommelvlies te meten. Het trommelvlies ligt dichtbij het temperatuurcentrum in de hersenen en ondervindt weinig invloed van buitenaf. De oorthermometer werkt snel en geeft al na enkele seconden een goed beeld van de inwendige temperatuur. Hij is vrij duur en de meting vraagt wel wat ervaring. Daarom wordt de oorthermometer vooral gebruikt door professionele hulpverleners.
Koortsstrip
© Rode Kruis-Vlaanderen Dit is een klevende strook die voorzien is van temperatuurgevoelige verf. Afhankelijk van de temperatuur kleurt die anders. Meestal wordt de strip op het voorhoofd gekleefd. De aflezing is niet erg nauwkeurig, het gaat er vooral om te weten of je koorts hebt.
De hand op het voorhoofd
Natuurlijk kan je aan het voorhoofd de temperatuur voelen. Maar met zekerheid bepalen hoeveel koorts iemand heeft, is op deze manier niet mogelijk.
Tekentang
© Rode Kruis-Vlaanderen Een tekentang is een speciaal tangetje dat net sterk genoeg grijpt om een teek helemaal uit de huid te krijgen zonder de teek kapot te drukken. Er zijn verschillende modellen beschikbaar.
Splinterpincet
Een splinterpincet is een metalen pincet met heel fijne puntjes. Je kan het onder meer gebruiken om een splinter te verwijderen.
Koelzakje
Een koelzakje (ook 'cold pack' genoemd) is een zakje met gelachtige inhoud dat koude afgeeft. Het wordt nooit volledig hard en blijft zelfs bij -20°C nog vervormbaar.

Er bestaan twee soorten koelzakjes. Beiden worden gebruikt bij letsels aan de onderhuidse weefsels.
    © Rode Kruis-Vlaanderen
  • Een gewoon koelzakje wordt in de diepvriezer bewaard tot vlak voor het gebruik. Je kan het verschillende keren gebruiken.
  • Een kunstijskoelzakje ('Instant Cold Pack') heeft twee gescheiden compartimenten, gevuld met scheikundige stoffen. Door te knijpen vermeng je de twee stoffen, waardoor het koelzakje koud wordt. Dit blijft ongeveer 40 minuten zo. Een kunstijskoelzakje moet je dus niet in de diepvriezer bewaren. Het kan maar een keer gebruikt worden.
Gebruik ook steeds een handdoek of een hoes als bescherming.
Sommige koelzakjes ('cold/hot pack' genoemd) kunnen ook verwarmd worden in heet water of een microgolfoven. Controleer voor gebruik de temperatuur om brandwonden te voorkomen.
Zakmasker
© Rode Kruis-Vlaanderen Een zakmasker (soms ook 'pocket mask' genoemd) is een hulpmiddel dat het risico op besmetting bij mond-op-mondbeademing vermindert.
Isolatiedeken
© Rode Kruis-Vlaanderen Een isolatiedeken is een deken dat uit een flinterdunne folie bestaat. Het is bedoeld om een slachtoffer tegen extreme temperaturen te beschermen. De dekens hebben soms twee zilverkleurige zijden, soms is één zijde goudkleurig. Door de goudkleurige zijde aan de buitenzijde te gebruiken, is een slachtoffer in de sneeuw beter zichtbaar voor de hulpdiensten.
Een isolatiedeken om de schouder hangen van een onderkoeld slachtoffer heeft geen enkele zin.
Het slachtoffer wordt in een isolatiedeken gewikkeld, zodat er slechts een dunne luchtlaag blijft tussen de folie en het slachtoffer. Deze luchtlaag wordt opgewarmd door de lichaamswarmte en vormt de isolatie tegen de koude omgeving. Je kan een isolatiedeken ook gebruiken als zonnescherm.
Steriele naald
Er bestaan vele soorten naalden voor medisch gebruik. Tijdens eerstehulpverlening gebruik je uitsluitend steriele wegwerpnaalden. Zowel de lengte als de dikte van de naalden verschilt naargelang het gebruik. Voor het openprikken van een blaar gebruik je een middellange, dikke naald. Voor het verwijderen van een splinter is dan weer een korte dunne naald handiger en vooral minder pijnlijk.

Steriele naalden kan je kopen bij de apotheker. Belangrijk is dat je met de naalden niets aanraakt voor je er mee prikt. Een gebruikte naald houdt een belangrijk risico op besmetting in. Verwijder ze op een veilige manier.
Heb je tijdens een verblijf in een ver land je steriele naalden niet gebruikt, laat ze dan ter plaatse in een gezondheidspost. Daar zijn ze zeker nuttig.


In het buitenland, zeker in ontwikkelingslanden, wordt niet altijd wegwerpmateriaal gebruikt. Naalden worden niet altijd steriel gereinigd. Daarom is kiemvrijheid niet gegarandeerd en riskeer je dat infecties van vorige patiënten worden overgedragen. Als je een reis plant naar afgelegen gebieden, ga je best na of je zelf wat steriele spuitjes en naalden moet meenemen. Als je die in je bagage steekt, moet je zorgen voor een medisch attest (in het Engels of de taal van het land) zodat de douane weet dat het niet gaat om materiaal voor drugs.
Wegwerphandschoenen
© Rode Kruis-Vlaanderen Handschoenen voor eenmalig gebruik beschermen de eerstehulpverlener tegen besmetting door het slachtoffer of omgekeerd bij contact met lichaamsvloeistoffen (bijv. bloed, speeksel, urine). De handschoenen bestaan in verschillende materialen en maten:
  • steriel of niet-steriel
  • individueel verpakt of in dozen
  • hypoallergische handschoenen bevatten geen latex (sommige mensen krijgen een allergische reactie na contact met latex)
Bron: Help! Eerste hulp voor iedereen. 3de druk: november 2008 (bijgewerkt) - Rode Kruis Vlaanderen
Fotografie: BIVV, Corbis, Luc David, Graphic Obsession, iStock, Robert Jooris, Stockxpert, Frank Toussaint, VAD, Carl Vandervoort, Pascal Van Waeyenberghe, Rode Kruis-Vlaanderen