Waar vandaan: SOS & EHBO > EHBO > Steken en beten - stekelige zeedieren aan de kust

Steken en beten
Stekelige zeedieren aan de kust
Zee-egels en andere zeedieren hebben een gelijkaardig verdedigingsmechanisme. Mensen kunnen in contact komen met deze dieren door in zee te baden of te duiken en kunnen daardoor een letsel oplopen.
Heel wat dieren, en dus ook die in de zee, hebben verdedigingswapens ingebouwd. Ze beschikken over stekels waarlangs ze een irriterende of giftige stof afscheiden. Sinds enkele jaren komt aan de Belgische en Nederlandse kust de kleine pieterman (trachinus vipera) meer en meer voor. Dit is een baarsachtige vis met stekels op de rug en kieuwen die in verbinding staan met een gifklier. De vis graaft zich in de zandbodem onder water in. Als je erop trapt, komen de stekels en het gif in je voet. Het gif wordt inactief vanaf 40 - 50° C.
Wat stel je vast?
    Op de plaats die in contact kwam met het dier:
  • rode vlekken
  • jeuk en branderig gevoel
  • pijn
  • afgebroken stekel in de huid

  • Algemene reacties:
  • misselijkheid en braken
  • krampen
  • ademhalingsmoeilijkheden (kortademigheid, hoesten, piepen)
  • hartritmestoornissen
  • shock
  • bewustzijnsverlies
Wat doe je?
  • Steun niet meer op de getroffen plaats om verder indringen van de stekel te vermijden.
  • Dompel het getroffen lichaamsdeel onder in zo warm mogelijk water. Warmte inactiveert de gifstof. Controleer wel vooraf de temperatuur van het water, zorg dat het niet te heet is.
  • Probeer met een splinterpincet de afgebroken stekel te verwijderen.
  • Verwijs door naar een arts, apotheker of strandhulppost als je de stekel niet kan verwijderen of voor een gepaste zalf om de pijn en de jeuk te verlichten.
  • Alarmeer de hulpdiensten als het slachtoffer ook algemene reacties vertoont.
Preventie van prikken aan zee
  • Als je in zee wil baden, informeer je dan over de aanwezigheid van gevaarlijke zeedieren, de aanbevolen eerste hulp en de beschikbare medische hulp.
  • Draag schoeisel als je over het strand wandelt als er stekelige zeedieren voorkomen.
Bron: Help! Eerste hulp voor iedereen. 3de druk: november 2008 (bijgewerkt) - Rode Kruis Vlaanderen
Fotografie: BIVV, Corbis, Luc David, Graphic Obsession, iStock, Robert Jooris, Stockxpert, Frank Toussaint, VAD, Carl Vandervoort, Pascal Van Waeyenberghe, Rode Kruis-Vlaanderen